Mensen en hun leefomgeving. Steden, verstedelijking en het natuurlijke milieu
Jan Rath
pp. 317-348 in N. Wilterdink, D. Weenink, K. Rusinovic, en Bart van Heerikhuizen (eds), Samenlevingen. Inleiding in de Sociologie. Negende druk. Groningen: Noordhoff Uitgevers, 2022
Samenleven heeft een ruimtelijke component: het sociale leven speelt zich immers af in een bepaalde fysieke omgeving, op een bepaalde plaats. Zo zeggen we dat gebeurtenissen ‘plaatsvinden’ in een ‘omgeving’, meestal zonder ons te realiseren wat de letterlijke betekenis van die woorden is. Mensen zijn afhankelijk van hun omgeving en proberen deze naar hun hand te zetten en te beheersen. Bovendien scheppen zij zich een omgeving, voor zover dat in hun vermogen ligt. Een en ander gebeurt op alle denkbare niveaus: van het inrichten van de eigen voortuin tot de grootschalige planning van stadswijken en de aanleg van autowegen en spoorlijnen over duizenden kilometers.
De door mensen omgevormde fysieke omgeving noemen we de ‘gebouwde omgeving’ (man-made environment). In de sociale wetenschappen begint men van een dergelijke omgeving te spreken met de aanleg van min of meer permanente landerijen (de ‘agrarische revolutie’) en de daarmee gepaard gaande sedentarisering, de vestiging in permanente nederzettingen en behuizingen. De omvorming van de fysieke omgeving is het verst gevorderd in steden, hier is vrijwel alle ruimte ‘man-made’.
... klik hier voor de rest van het hoofdstuk en het boek.
